۱۳۹۰ آذر ۸, سه‌شنبه

دسترسی به آنچه که از ما است

دسترسی به خدمات عامه در سرتاسر کشور در حال حاضر برای تمام مردم افغانستان کار ساده ی نیست. این کار با دشواری های بی شماری روبرو است. فساد اداری، ضیاع وقت، رویه نامناسب مسئولین حکومتی، قوانین نارکارا، سیستم های ناکارای سازمانی برای عرضه خدمت از شماری مشکلاتی است که ستفید شوندگان خدمات هروز با آنها روبروهستند. تاثیراتی که این مشکل ها بر روند زندگی مردم دارد خیلی ناگواراست. افزایش، نامنی، بی سوادی، عدم اعتماد میان مردم ودولت، گسترش نفوذ آشوب گران وده ها مسئله دیگر از پیامد های ناگوار سیستم ناکارای عرضه خدمات عامه میباشد.

تقاضایی مردم برای بهبود و شفاف سازی سیستم و مدیریت عرضه خدمات عامه روز تاروز افزایش میابد. این در حالیست که نیازمردم برای دریافت خدمات عامه (صحت، معارف، آب آشامیدنی و غیره) بیش ازهرزمان دیگر امروز، احساس میشود. با اینکه این نیاز هروز بیشتر میگردد اما دسترسی مساویانه و سراسری مردم به خدمات عامه به خصوص آن عده مردم که درآمد کمتری دارند، روز تاروز به مشکل جدی تر مواجه میشود. گرفتن یک خدمت از سازمان های عامه، روزها را دربرمیگرد ومصرفی که برای دریافت آن صورت میگیرد بیشتر از ارزش خود خدمت است.

شکایت های مردم از نارسایی ها و مشکل های که در اداره های دولتی برای عرضه خدمات عامه وجود دارد، هرروز از طریق رسانه ها وسازمان های دیگر نشرمیشود ولی کمترین توجه ی به این شکایت ها صورت نمیگیرد. با این که اداره های دولتی برای عرضه خدمات در سرتاسر کشور فعال استند و همه روزه در خدمت مردم قرار میگیرند، اما نارضایتی مردم در مورد دریافت این خدمات هنوز هم به بیشترین میزان آن مشاهده میگردد. بهبود خدمات عامه و ازبین بردن فساد اداری در این زمینه کاریست که تنها نمی تواند از طریق دولت انجام شود. مردم هم میتوانند در بهتر شدن عرضه خدمات عامه نقش داشته باشند. این نقش بیشتر از طریق نظارت های اجمتاعی وشوراهای مردمی به صورت بهتر ان ایفا میشود. تنها شکایت کردن جایی را نخواهد گرفت بلکه شکایت ها وتقاضا ها برای بهبود خدمات وقتی موثر تمام میشوند که بطور دوام دار از جانب مردم پی گیری شوند واز جانبی هم مردم و دولت میبایست باهم همکاری نمایند تا خدمات عامه بطور یکسان و مساوایانه برای همه شهروندان عرضه شود. همکاری دوجانبه میان مردم ودولت باعث خواهد شد تادولت اقدامات و برنامه های خود را برای شفاف سازی عرضه خدمات عامه وبهبود کیفیت آن، افزایش داده و برای جلب رضایت مردم تلاش نماید.

ساحات که در آن نامنی وجود دارد و حضور حکومت کم رنگ تراست بیشتر از سایر جاها در روند عرضه خدمات چالش وجود دارد. این ساحات که تامین امنیت در آنها مهم تر است نیز شدیدا به دریافت خدمات عامه نیازمند اند. گسترش حکومتداری سالم بخاطر عرضه خدمات بهتر که بتواند رضایت شهروندان را فراهم کند یکی از اساسی ترین کارهای دولت میباشد که طبیعتا بدون همکاری و نظارت مردم ممکن نخواهدبود. تجربه حکومتداری سالم و سیستم خدماتی بهتر در سایر کشورهای جهان بخوبی این را نشان میدهد که مردم در بوجود آوردن سیستم سالم حکومتداری و عرضه خدمات نقش مهمی داشته اند.

۱۳۹۰ آبان ۲۳, دوشنبه

ابتکار شفافیت

افغانستان کشوری است که در پی سالها جنگ ، بیش از هر چیز دیگری به توسعه و تقویت اقتصاد خود نیاز دارد.

کارشناسان آمریکایی می گویند ذخایر بالقوه معادن زیرزمینی افغانستان می تواند حتی قبل از آغاز استخراج، توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کند. این گروه کارشناسان ذخایر افغانستان را به ارزش یک هزار ملیارد پیش بینی مینماید در صورتکه وزیر معادن آنرا سه برابر مبلغ یاد شده میداند

ساحات منابع فرهنگی در سرتاسر افغانستاننشان دهنده آن است که بعضی از شیوه‏های معدنکاری در افغانستان برای هزاران سال فرهنگ این منطقه بوده است.آثار ساخته شده از سنگ لاجوردکه به ۴۵۰۰ سال پیش ارتباط می‏گیرد، در زمان کشف بین النهرینبوجود امده است. ناگفته نباید گذاشت که ظواهر لاجورد در این نیمکره تنها در افغانستان وجود دارد.

اما واقع بینانه نیست اگر تصور شود که تخمین ارزش معادن افغانستان و خوشبینی مقامات مسئول در این عرصه می تواند سرنوشت افغانستان را به شکل فوری تغییر دهد.

به سالها وقت و سرمایه گذاری های گسترده نیاز است تا بخش معدن در افغانستان رشد کرده و این کشور بتواند عملا از معادن غنی خود سود ببرد.

در شرایط که افغانستان هنوز هم درگیر جنگ با مخالفان دولت است و حاکمیت سرتاسری وجود ندارد دشوار خواهد بود که سرمایه گزاران خارجی پول های شان را در این بخش هزینه نمایند.

از سوی هم دولت افغانسان در سطح بالای کشور های فاسد اداری قرار دارد و سرمایه گزاران از شیوه قرارداد ها به دلیل نبودن شفافیت شکایت دارند که از جمله میتوان ازیک کمپنی بزرگ امریکایی یادکرد که شکایت داشت که معدن مس عینک نه براساس داوطلبی بلکه از طریق پرداخت رشوت به چینایی ها داده شده است.از سوی هم سال هاست که بیشتر این معادن توسط افراد غیر مسوول و زورمندان محلی با ابتدایی ترین شیوه استخراج می گردند و هم گفته می شود که عدم دسترسی دولت به اداره ی کامل معادن کشور از موارد دیگری است که حکومت افغانستان تا هنوز به همه ی این مشکلات رسیده گی نتوانسته است.

برای حل این مشکل وبرای اینکه بتوانیم از این منابع که مطابق ماده نهم قانون اساسی افغانستان، حکومت افغانستان حق ملکیت این منابع را دارد نه افراد و گروه ها استفاده خوب نمایم.

یکی از اقداماتموثر دریافت نمودن عضویت در سازمان ابتکار شفافیت صنایع استخراجی ((EITI شده میتواند.

ابتکار شفافیت صنایع استخراجی (ای آی تی آی) عبارت از یک ستندرد جهانی است که جهت تامین و تضمین شفافیت در عواید صنایع استخراجی طرح و تطبیق میگردد. ارتقای حکومتداری خوب در ممالک غنی از منابع طبیعی از طریق انتشار و مطالعه دقیق پرداخته های کمپنی هایکه در این سکتور مشغول استخراج اند با رسید های که دولت در دست دارند شیوه کاری این پروسه میباشد و در اخیر هر سال بشکل یک راپور تحلیلی نشر گردیده در اختیار مردم قرار میگیرد. روند تطبیق این پروسه در شش مرحله متواتر طی میگردد. یکی از شرایط عمده و ابتدایی آن عبارت از سهمگیری فعال و خودمختار نهادهای جامعه مدنی است.

این پروسه توسط گروپ کاری سه جانبه (Multi-Stakeholders Group) متشکل از نمایندگان سکتور خصوصی, ادارات ذیدخل دولتی و نهادهای جامعه مدنی است نظارت گردیده و صلاحیت تصمیمگیری را دارا میباشد. در حال حاضر بتعداد 31 کشور غنی از منابع طبیعی عضویت این اعتبار را بدست آورده و یا هم کاندید میباشند.

حکومت افغانستان نیز در راستای انکشاف سالم و متوازن سکتور صنایع استخراجی خواهان عضویت این ستندرد بین المللی گردیده در سال 2009 رسما درخواست عضویت نمود که فعلا کاندید این ابتکار است.از بدو آغاز درخواست تا الحال افغانستان جهت دریافت عضویت این پروسه پیشرفت های چشمگیری چون تشکیل گروپ کاری سه جانبه (MSG) تشکیل سکرتریت که مجری اداری میباشد, تثبیت سطح گذارشدهی و غیره را دارد.

بتعداد 15 نهاد مختلف جامعه مدنی در چارچوب یک ایتلاف فعالیتهای خویش را تنظیم نموده سهمگیری فعال در تطبیق این پروسه دارد. هماهنگی فعالیتهای ایتلاف نهادهای جامعه مدنی درارتباط به (ای آی تی آی) را سازمان دیدبان شفافیت افغانستان بدوش دارد. محترم عمر زاخیلوال وزیر مالیه و محترم نعمت الله شهرانی وزیر معادن از حامیان اصلی این پروسه بوده پیشرفتهای کاری را از نزدیک تعقیب میکند.

گفته می شود که افغانستان با عضویت در اداره ی ابتکار شفافیت در صنایع و استخراج تا دوسال آینده خواهد توانست که به یک سلسله مشکلات در معادن و روش های کاری در استخراج و نحوه ی جمع آوری عایدات از این معادن رسیده گی نماید. این چنین اقدامات مردم را به یک آینده پرسعادت امیدوار میسازد به امید اینکه روزی بتوانیم از این منابع برای منافع عامه استفاده بجا نمایم.